Étude du roman De idioot de Dostojevski (document en néerlandais)

Recensies ‘De idioot’

1. ‘De idioot’ is net als ander werk van Dostojevski een roman die zich dankzij de vele dialogen uitstekend leent voor een theaterherwerking. Het verhaal draait rond Prins Mysjkin (Günther Lesage) die terugkeert naar Rusland na een saneringskuur in Zwitserland tegen de vallende ziekte. Hij moet zich in zijn vaderland bij de familie Jepantsjin keer op keer verantwoorden voor de idiote en naïeve manier waarop hij in het leven staat.

Nochtans is het zieltje van die familie ook niet geheel zuiver. Stuk voor stuk zijn het egoïstische, op macht en geld beluste mannen die snel van straat willen raken. Geen maatstaven volstaan voor hun ijdelheid en hebzucht. Mysjkin- letterlijk ‘Muisje’- zou in zijn dwaze goedheid een tegenwicht kunnen bieden, maar de vurig oplaaiende liefde die hij heeft opgevat voor twee totaal verschillende vrouwen belet hem om het even welke actie te ondernemen.

Lazarus weet de verscheurde psyche, in totale impasse door twijfel en schuldgevoel, die zo typisch is voor de personages van Dostojevski, op de goede manier te vatten. Zeker de scènes waarin Lesage in korte monologen Mysjkins twijfel uitspreekt met de stemmen van zijn medespelers Pieter Genard en Koen De Graeve springen eruit.

Naast het goed conserveren van de algemene sfeer, koos Lazarus er ook voor om zoveel mogelijk van Dostojevski’s romanpersonages een stem te geven. De zes acteurs verdeelden de buit en vertolken samen niet minder dan zestien personages. Broeken worden rokken en oesjanka’s woren geruild voor hoofddeksels met iets minder bont. Verrukkelijk om bijvoorbeeld De Graeve in één oogopslag van de drinkende bruut Rogozjin te zien veranderen in Aglaja’s dwaze zusje-met-kanten-kap . Het ruilen van kledingstukken is één zaak, maar door de wisselende taalaccenten die De Graeve bijvoorbeeld weet te leggen, worden de transformaties nog geprononceerder.

Bij anderen gaat de overgang van personage naar personage iets minder vlot. Het is niet altijd zonneklaar wie nu weer wie is en hoe de personages met elkaar in relatie staan. Maar moet dat? Aan de essentie is niet moeten inboeten: ‘De idioot’ is een oerdegelijk repertoirestuk, waarin de Russische 19de eeuw weer tot leven komt en de talloze intriges waar Dostojevski zijn roman heeft in gedrenkt vertoornd op het parket worden geworpen.

Lazarus speelt ‘De idioot’

...